استانداردهای لوله و شیرآلات

لوله ها، اتصالات و شیرآلات در صنایع مختلف از جمله صنایع فرآیندی، نیروگاهی و آب و فاضلاب کاربرد گسترده ای دارند. از این رو تدوین آیین نامه ها و مقررات برای این سیستم ها در صنایع مختلف از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

استانداردهای مختلف در عین داشتن تفاوت های مشخص، همپوشانی و نقاط اشتراک زیادی نیز دارند که مشتریان به منظور انتخاب محصولات و لوله های مانیسمان باید مطابق مشخصات مخصوص هر پروژه به آنها توجه کنند. در ادامه تعدادی از استانداردهای متداول برای لوله های بدون درز را معرفی می کنیم.

استاندارد ANSI

موسسۀ استانداردهای ملی آمریکا (American National Standards Institute (ANSI ابتدا در سال ۱۹۱۸ با عنوان انجمن استاندارد آمریکا (ASA) تأسیس شد و در سال ۱۹۶۷ به ANSI تغییر نام پیدا کرد. در حقیقت ANSI یک سازمان مرکزی شامل بیش از ۲۰۰ سازمان بزرگ است که به کار تدوین استاندارد در حوزه های مختلف صنعتی مشغول هستند. کدهای ANSI به عنوان استانداردهای ملی ایالات متحدۀ آمریکا شناخته می‌شوند و از اعتبار بسیار بالایی در سطح جهان برخوردار هستند.

از جمله استانداردهای بسیار پرکاربرد در طراحی سیستم های پایپینگ (Piping) میتوان به کد ANSI B31 اشاره کرد. رعایت کد ANSI/ASME B31 برای لوله های تحت فشار در آمریکا و کانادا لازم الاجرا محسوب می‌گردد. این کدها شامل استانداردهای ابعادی اندازۀ لوله ها و تیوب ها، فلنج ها، پیچ ها، مهره ها و شیرآلات صنعتی می‌باشند.

استاندارد ANSI همچنین به عنوان یک موسسه اعتبار دهنده عمل می کند که استانداردهای توسعه یافته توسط سازمان های مختلف برای تصویب در سراسر جهان را تایید می کند.

استاندارد ASME

انجمن مهندسان مکانیک آمریکا (American Society of Mechanical Engineering (ASME در اوایل قرن بیستم میلادی و در سال ۱۹۱۱ در شهر نیویورک تشکیل شد. این انجمن یک سری قوانین در خصوص سیستم ها و تجهیزات مکانیکی در صنعت وضع کردند.

از آنجایی که استانداردهای تهیه شده توسط ASME مورد تأیید سازمان استاندارد آمریکا یعنی ANSI قرار میگیرد، استانداردهای ASME و ANSI در بسیاری از مسائل از جمله پایپینگ باهم همپوشانی دارند و در بیشتر منابع اسم آنها در کنار هم می‌آید. به عنوان مثال ASME/ANSI B16.10.

استاندارد ASME به تولیدکنندگان قطعات و دستگاه ها مهر تأیید می‌دهد تا کیفیت و مطابقت با کد در محصولات آنها تضمین شود. کد ASME تنها کد شناخته شدهای است که برای تأیید، بازرسی و کنترل یک بخش مستقل را لازم دارد. چنانچه کارخانۀ مربوطه نتواند الزامات را رعایت کند، ASME آن را مجبور خواهد کرد تا تولید محصول را متوقف کند.

استاندارد ASME شامل یازده بخش مختلف (Section) است که هرکدام به بررسی یک سری تجهیزات خاص می‌پردازند.

استاندارد ASTM

استاندارد بین المللی ASTM استانداردهای آلیاژی را برای کاربردها و صنایع مختلف تعیین می کند و شامل ۱۲۰۰۰ استاندارد است. بیشتر از ۱۰۰ استاندارد آن به لوله های مانیسمان، لوله های درزدار، اتصالات فلزی و فلنج ها مربوط است. استاندارد ASTM برخلاف بعضی از استانداردها بر بخش ها و کاربردهای خاصی از لوله های سیاه متمرکز نشده و طیف وسیعی از کاربردها را پوشش می دهد.

جداول زیر استانداردهای شاخص ASTM درحوزۀ پایپینگ را نشان می‌دهد.

استاندارد DIN

موسسۀ استاندارد آلمان(Deutsches Institut for Normung (DIN یک سازمان آلمانی است که از سال ۱۹۱۷ شروع به کار کرده است و استانداردها و دستورالعمل در حوزه های مختلف صنعت از جمله پایپینگ ارائه کرده است.

استاندارد DIN نتیجه ی کار ملی، اروپایی و بین المللی است. هر فرد می تواند پیشنهادی برای استاندارد جدید بدهد و پس از پذیرفته شدن آن، استاندارد مورد نظر بر طبق رویه ها و استانداردهایی کمیته استاندارد DIN یا کمیته های دیگر پیش برده می شود. تمامی صاحبان صنایع، تولید کنندگان، مشتریان و موسسات تحقیقاتی می تواند در این فرآیند شرکت کنند و متخصصانی را برای ارائه پیشنهاد به مجموعه های استاندارد DIN بفرستند.

استاندارد API

انجمن نفت آمریکا (American Petroleum Institute (API در سال ۱۹۱۹ در آمریکا تشکیل شد. این انجمن استانداردهای مورد نیاز در صنایع مرتبط با نفت و گاز را تدوین می‌کند. استاندارد API به طور کلی مباحث مرتبط با ساختار مواد تشکیل دهندۀ لوله ها و تجهیزات نفتی، سیستم های پایپینگ، مخازن تحت فشار و مخازن ذخیرۀ فراورده های نفتی را بررسی می‌کند.

انجمن نفت آمریکا ضمن فعالیت و همکاری با شرکت های مختلف، هرساله مطالب جدیدی در زمینه های اکتشاف و تولید، اندازه گیری نفت، بازاریابی، انتقال، پالایش، ایمنی و آتش نشانی، بهداشت و محیط زیست و توزیع نفت منتشر می‌کند.

به طور کلی برای ارزیابی و یا طراحی یک سیستم لوله کشی (Piping) لازم است تا به استانداردهای معتبر مراجعه شده و تمام مراحل فرآیند طبق استاندارد انجام شود و در گزارش نهایی ثبت گردد. با توجه به نوع فرآیند و مواد مورد استفاده و شرایط عملیاتی، امکان استفاده از چند استاندارد به طور همزمان هم برای یک فرآیند وجود دارد.